Hawd iyo Reserve Area, oo ka mid ah dhulka istiraatiijiga ah ee Soomaalida Itoobiya, ayaa muddo dheer la kulmay khilaafaad siyaasadeed, dhaqaale, iyo bulsho oo sababay in dadka deegaanku dareemaan caddaalad-darro. Dadka deegaanka waxay muddo dheer ku celcelinayeen baaqooda ah inay yeeshaan maamul u gaar ah, maadaama ay rumeysan yihiin in maamulka dawlad-deegaanka Soomaalida (DDS) uu noqday mid u adeegaya danaha koox gaar ah oo aan matalin dhammaan bulshada deegaanka. Tani waxay dhalisay isku dhacyo hubaysan iyo kacdoon ka dhan ah DDS.
Dowladda federaalka Itoobiya, oo mas’uul ka ah ilaalinta cadaaladda iyo sinnaanta muwaadiniinta, waxa waajib ku ah inay xal waara u hesho tabashada dadka deegaankan. Qormadan ayaa ku falanqeyn doonaa sababaha keenay tabashada, faa’iidooyinka ku jira maamul u gaar ah, iyo sida dowlad federaal ah uga faa’iideysan karto xalinta colaadaha.
Asalka Khilaafka
Dadka deegaanka Hawd iyo Reserve Area waxay ku andacoonayaan in:
1. Caddaalad-darro Siyaasadeed
DDS waxaa loo arkaa inuu noqday mid u adeega dano qabiil gaar ah, taasoo keentay in beelaha kale ee deegaanka aysan helin matalaad siyaasadeed iyo adeegyo ay xaq u leeyihiin.
2. Khayraadka Dabiiciga ah
Deegaanku wuxuu hodan ku yahay dhul daaqsimeed iyo khayraad kale oo muhiim u ah dhaqaalaha dadka reer miyiga ah. Si kastaba ha ahaatee, dad badan ayaa rumeysan in khayraadkan loo adeegsanayo danta maamul ka fog danaha deegaanka.
3. Dib-u-dhac Horumarineed
In kasta oo DDS ay sheegato inay ka shaqeyso horumarinta bulshada, haddana deegaanka Hawd iyo Reserve Area weli waa mid aan helin adeegyada asaasiga ah sida waxbarashada, caafimaadka, iyo biyo nadiif ah.
4. Rabitaan Maamul Hoosaad
Dadka deegaanka waxay u arkaan in xalinta tabashada ay ku jirto in loo sameeyo maamul u gaar ah oo ka madax-bannaan DDS, taas oo siinaysa awood ay si toos ah uga shaqeeyaan horumarinta danahooda.
Sababta Maamul U Gaar ah Loo Baahan Yahay
1. Soo Celinta Kalsoonida Dadka
Maamul gaar ah oo dadka deegaanka ka soo jeeda ayaa yareyn kara tabashada siyaasadeed iyo midda bulsho. Tani waxay keeni kartaa kalsooni dheeri ah oo ku aaddan dowladnimada iyo nidaamka federaalka Itoobiya.
2. Maamul Wanaagsan iyo Horumar Waara
Maamul u gaar ah wuxuu awood siin doonaa dadka deegaanka si ay ugu shaqeeyaan horumarinta adeegyada muhiimka ah ee bulshada, sida waxbarashada, caafimaadka, iyo kaabayaasha dhaqaalaha.
3. Joojinta Colaadaha
Xalinta tabashooyinka siyaasadeed iyo dhaqaale ayaa noqon karta waddada ugu fiican ee lagu joojin karo iska-horimaadyada ka dhaca deegaankan. Maamul hoosaad madax-bannaan ayaa fursad siin doona dadka deegaanka inay si nabad ah u helaan xuquuqdooda.
4. Kordhinta Saameynta Itoobiya ee Gobolka
Dowlad federaal ah oo daryeesha dhammaan muwaadiniinteeda waxay muujinaysaa awooddeeda iyo cadaaladdeeda. Tani waxay sare u qaadi doontaa sumcadda Itoobiya ee gobolka, maadaama ay muujinayso sida ay uga shaqeyneyso midnimada dadka kala duwan.
Talooyin ku Saabsan Hirgelinta Maamulka Cusub
1. Wadahadal iyo Wada-xaajood
Dowladda federaalka waa inay bilowdo wada-xaajood dhab ah oo ay la yeelato bulshada deegaanka, siyaasiyiinta maxalliga ah, iyo wakiilada bulshada. Wadahadalladan waa inay noqdaan kuwo furan oo lagu dheelitirayo danaha dhammaan dhinacyada.
2. Soo-jeedinta Xeer Maamul
Baarlamaanka federaalka Itoobiya waa inuu meel mariyo sharci dhigaya in Hawd iyo Reserve Area loo aqoonsado maamul gaar ah oo hoos yimaada dastuurka federaalka Itoobiya.
3. Xoojinta Nabadgelyada
Si loo sugo hirgelinta maamulka cusub, waa muhiim in la xoojiyo nabadgelyada iyo isku halaynta hay’adaha amniga ee deegaanku yeesho.
4. Barnaamijyo Horumarineed oo Degdeg ah
Dowladda federaalka waa inay fulisaa barnaamijyo horumarineed oo degdeg ah si loo yareeyo tabashooyinka bulsho iyo dhaqaale ee deegaanka.
Gunaanad
Dagaalka ka socda Hawd iyo Reserve Area wuxuu tusaale u yahay sida tabashooyinka siyaasadeed iyo dhaqaale ay u horseedi karaan dhibaatooyin ba’an oo bulsho. Dadka deegaanka waxay xaq u leeyihiin in codkooda la maqlo oo loo sameeyo maamul ay iyagu si toos ah u maamulaan. Dowladda federaalka Itoobiya waxaa ka saaran waajib ah inay u dhaqaaqdo dhanka xallinta colaadaha, iyadoo hirgelinaysa maamul gaar ah oo si buuxda u matala dadka deegaanka.
Tani waxay noqon doontaa tallaabo muhiim ah oo lagu dhisayo cadaalad, nabad, iyo horumar waara oo ka jira deegaanka iyo guud ahaan Itoobiya.
W/Q: Ismaaciil Gaarane
